Tháp Hòa Lai hay còn được gọi với cái tên quen thuộc là Ba Tháp là một trong ba đền tháp cổ xưa tồn tại hơn 10 thế kỷ đến ngày nay tại Ninh Thuận. Đây là công trình cổ mang đậm vẻ đẹp của người ChamPa xưa và chưa một tư liệu nào có thể khẳng định được mục đích và ai đã là người xây dựng nên ngôi đền tháp cổ này.
1. Tháp Hòa Lai nằm ở đâu?
Tháp Hòa Lai hay còn gọi là Ba Tháp nằm ngay quốc lộ 1A, cách trung tâm thành phố Phan Rang – Tháp Chàm 15km về hướng Bắc và thuộc địa phận thôn Ba Tháp, xã Bắc Phong, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận. Tháp Hòa Lai là một trong những công trình kiến trúc độc đáo của vương quốc Panduranga sau hơn 12 thế kỷ tồn tại. Và hơn thế nữa, đây chính là công trình lâu đời còn tương đối nguyên vẹn trên dải Miền Trung.
2. Kiến trúc độc đáo của Tháp Hòa Lai
Theo như lời xưa, đến tháp Hòa Lai được khởi công xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ IX và được xây dựng theo phong cách thuần Hòa Lai – phong cách kiến trúc ChamPa cổ. Điểm nổi bật của những đền tháp này đó chính là vòm cửa có mũi tròn, trụ hình bát giác kèm theo đó là những họa tiết trang trí hình lá uốn cong.
Tháp Hòa Lai gồm ba tháp chính đó là: tháp Nam, tháp Bắc và tháp giữa, vì thế mà tên gọi Ba Tháp cũng xuất hiện từ đây. Với diện tích xây dựng là 26.000m2 (dài: 200m và rộng khoảng 130m). Ngoài ra còn có nhiều kiến trúc cổ khác bao quanh tháp nhưng theo năm tháng đã dần biến mất.
Tuy nhiên, vào cuối thế kỷ XIX người Pháp và các cơ quan chức năng đã phá bỏ đi phần trên của tháp giữa để phục vụ cho quá trình nghiên cứu nên hiện nay tháp giữa này chỉ còn lại phần nền, vì vậy mà nơi đây chỉ còn lại hai trong cụm ba ngôi tháp.
Nhìn tổng thể, ba cụm tháp đều mang trong mình một dấu ấn và vẻ đẹp riêng nhưng lại rất hòa hợp với nhau. Mỗi tháp đều có những nét điêu khắc, hoa văn riêng thoáng nhìn qua tưởng chừng giống nhau.
Cụ thể hơn, Tháp Bắc mặt tường được xây bằng gạch và chạm khắc những hoạ tiết như: chim, hoa, lá, thú,…một cách tinh xảo. Tháp có 4 cửa vào nhưng chỉ có cửa chính là ở hướng Đông, 3 cửa còn lại chỉ là những cửa giả, bên trong tháp có các ô, khung hình tam giác để gắn đèn trong việc cúng tế.
Tháp Nam, cao hơn Tháp Bắc và cũng được xây dựng từ gạch nhưng mặt tường có những nét chạm khắc ở dạng phác thảo, không nhìn thấy rõ hình thù. Thân tháp là một khối lập phương vững chắc, nhô lên từ bệ vuông và đỡ toàn bộ phần thân tháp.
Chưa dừng lại ở đó, nét đặc sắc của tháp Hòa Lai chính là các hoa văn trang trí bên ngoài mặt tháp (vòm mái, trụ ốp). Lối trang trí này mang đậm dấu ấn kiến trúc của người ChamPa xưa, nhấn mạnh phần cấu trúc vững chắc và phô bày vẻ đẹp của cụm tháp.
Những vòm cửa to, bao trùm lên cửa ra vào và các cửa giả. Đặc biệt là ở phần vành cửa vòm cửa, được phủ kín bằng các hoa văn cuộn tròn, những hoa văn đó như đang vọt ra từ miệng của một con quái vật mang tên KaLa (biển hiện của thần Siva).
Khoảng tường giữa những trụ ốp cũng được chạm khắc hình hoa lá, những tràng hoa chạy dài bao quanh thân tháp và còn có những vị thần khác bao quanh như đang bảo vệ tháp. Tháp Hòa Lai quả thật là một trong những công trình kiến trúc nghệ thuật tuyệt vời.
Thêm nữa là vào năm 1986, sau khi khảo sát thì Bảo tàng tỉnh Ninh Thuận đã phát hiện một linga bằng đá (sa thạch) tại khu vực tháp. Và đây là một phát hiện quý báu có giá trị về mặt văn hoá – lịch sử, cũng chính phát hiện này mà chúng ta còn biết thêm được về sự thịnh vượng và phát triển của vương quốc Panduranga. Năm 1997, cụm tháp Hòa Lai được Bộ Văn hoá – Thông tin công nhận là di tích lịch sử quốc gia.
3. Du lịch Tháp Hòa Lai thì ở đâu?
Thật ra thì xung quanh khu di tích lịch sử Tháp Hòa Lai không có khách sạn, nhà nghỉ nên anh chị sẽ khó khăn hơn trong việc tìm nơi trú chân sau chuyến tham quan tháp. Tuy nhiên anh chị có thể di chuyển trong bán kính 10km thì có thể tìm được một số khách sạn, nhà nghỉ trên mặt quốc lộ 1A.
Xem thêm về: Đặt khách sạn – homestay
4. Hướng dẫn di chuyển đến Tháp Hòa Lai
Anh chị di chuyển từ trung tâm thành phố Phan Rang – Tháp Chàm, đi về hướng ngã năm Phủ Hà (có thể sử dụng google map hoặc hỏi người dân địa phương). Đến ngã năm Phủ Hà, anh chị di chuyển theo hướng về Nha Trang trên đường quốc lộ 1A. Di chuyển khoảng 15km qua khỏi cánh đồng quạt gió Ba Tháp chừng 2km thì anh chị sẽ thấy Tháp Hòa Lai bên phía tay phải.
Xem thêm về: Đặt dịch vụ xe tham quan du lịch Ninh Thuận
Trên đây là những thông tin cơ bản mà hellophanrang đem đến cho anh chị. Chúc anh chị có chuyến tham quan tại Tháp Hòa Lai và Ninh Thuận vui vẻ!
Khám phá thêm nhiều địa điểm du lịch hấp dẫn tại: Go – Khám phá Ninh Thuận.
Pingback: Tháp Po Klong Garai: Nét đẹp huyền bí của người ChămPa xưa - Xin chào Phan Rang